آیا جرمگیری مفید است یا مضر؟
باورهای نادرست، واقعیت‌های علمی و اهمیت جرمگیری در سلامت دهان و بدن
یکی از پرسش‌های رایج بیماران این است: "آیا جرمگیری به دندان‌ها آسیب می‌زند؟"
واقعیت این است که این باور نادرست، میتواند به قیمت از دست رفتن دندان‌ها تمام شود!
جرمگیری یک اقدام کاملاً علمی، ایمن و ضروری برای حفظ سلامت لثه‌ها و دندان‌هاست. برخلاف تصور عامه، دستگاه جرمگیری دندان را نمی‌تراشد و مینای آن را خراب نمی‌کند؛ بلکه تنها رسوبات سخت‌شده (جرم) و پلاک‌های میکروبی را از روی سطوح دندان و زیر لثه پاک می‌کند. این رسوبات، در صورت عدم حذف، زمینه‌ساز بیماریهای لثه، لق شدن دندان‌ها، بوی بد دهان و حتی تأثیرات منفی بر سلامت عمومی بدن می‌شوند.
چرا جرمگیری لازم است؟
با گذشت زمان، حتی با رعایت بهداشت روزانه، مقادیر کمی از پلاک‌های میکروبی روی دندان‌ها باقی می‌ماند. این پلاک‌ها به مرور با املاح بزاق ترکیب شده و به "جرم" تبدیل می‌شوند؛ توده‌های سختی که با مسواک یا نخ دندان از بین نمی‌روند.
جرم‌ها محل تجمع باکتری‌هایی هستند که موجب التهاب مزمن لثه (ژنژیویت) و در مراحل پیشرفته‌تر تحلیل استخوان اطراف دندان (پریودنتیت) می‌شوند.
اثرات تجمع جرم و پلاک بر سلامت بدن
وجود التهاب مزمن در ناحیه دهان، میتواند تأثیرات سیستمیک ایجاد کند. امروزه مطالعات علمی، ارتباط بین بیماریهای لثه با موارد زیر را تأیید کرده‌اند:
- افزایش ریسک بیماریهای قلبی‌عروقی
- تأثیر منفی بر کنترل قند خون در دیابت
- افزایش احتمال زایمان زودرس
- اثرات منفی بر سلامت عمومی و کیفیت زندگی
باورهای غلط در مورد جرمگیری
✅ باور نادرست: "جرمگیری باعث لق شدن دندان‌ها می‌شود."
✅ پاسخ علمی: جرم‌ها اغلب فضای بین دندان و لثه را پر کرده‌اند. با برداشته شدن آن‌ها، گاهی تحلیل استخوان یا لق بودن دندان که از قبل وجود داشته، آشکار می‌شود—not caused but revealed by scaling.
✅ باور نادرست: "جرمگیری مینای دندان را از بین می‌برد."
✅ پاسخ علمی: دستگاه جرمگیری (اولتراسونیک) تنها جرم‌های چسبیده به سطح دندان را با ارتعاش جدا می‌کند، بدون آسیب به ساختار طبیعی دندان.
هر چند وقت یک بار جرمگیری لازم است؟
بسته به وضعیت بهداشت دهان و سابقه بیماری لثه، توصیه می‌شود جرمگیری هر ۶ ماه تا ۱۲ ماه یک‌بار انجام شود. افرادی که سابقه بیماری لثه دارند، ممکن است نیاز به جرم‌گیری‌های دوره‌ای کوتاه‌تر داشته باشند.
نتیجه‌گیری
جرمگیری نه تنها برای سلامت دندان و لثه ضروری است، بلکه میتواند از عوارض گسترده‌تر در بدن پیشگیری کند. باورهای غلط درباره این درمان ساده و مؤثر، باید با آگاهی درست جایگزین شوند. با مراجعه منظم به دندانپزشک و انجام جرمگیری دوره‌ای، می‌توانید از لبخندی سالم‌تر، تنفسی تازه‌تر و بدنی سالم‌تر بهره‌مند شوید.
نکاتی در مورد ایمپلنت‌ها و حساسیت پس از جرمگیری
ایمپلنت‌های دندانی نیز مانند دندان‌های طبیعی، نیاز به مراقبت دقیق دارند. سطح ایمپلنت‌ها، به‌ویژه در ناحیه زیر لثه، میتواند محل تجمع پلاک‌های میکروبی شود. در صورت عدم رعایت بهداشت دهان یا انجام ندادن جرمگیری منظم، احتمال بروز التهاب اطراف ایمپلنت (Peri-implant mucositis و Peri-implantitis) افزایش می‌یابد که ممکن است به تحلیل استخوان اطراف ایمپلنت و در نهایت شکست درمان منجر شود. بنابراین جرمگیری دوره‌ای و حرفه‌ای در اطراف ایمپلنت‌ها نیز بسیار مهم است.
همچنین ممکن است پس از انجام جرمگیری، برخی نواحی دندان‌ها نسبت به سرما یا گرما حساس‌تر شوند. این حساسیت معمولاً به‌دلیل برداشته شدن جرم‌هایی است که قبلاً به‌صورت عایق بین سطح دندان و عوامل محیطی عمل می‌کردند. خوشبختانه این حساسیت در اغلب موارد موقتی بوده و طی چند روز تا چند هفته به‌تدریج کاهش می‌یابد.
در این مدت می‌توان با استفاده از خمیردندان‌های ضد حساسیت، کاهش مصرف خوراکی‌های بسیار سرد یا داغ، و رعایت بهداشت دهان از طریق مسواک نرم و نخ دندان، شدت علائم را کنترل کرد.
